Varşova Paktı, resmi adıyla Varşova Antlaşması Örgütü, 14 Mayıs 1955 tarihinde Varşova’da sekiz sosyalist ülkenin imzaladığı anlaşmayla kurulan siyasal ve askeri birlikti. Anlaşma daha önce SSCB ile Çekoslovakya, Romanya, Polonya, Macaristan ve Bulgaristan arasında imzalanan anlaşmaları da bütünlüyordu.
Bu ülkeleri böyle bir birlik kurmaya iten başlıca sebep, sosyalist ülkelere ve sosyalizmin yayılmasına karşı kurulan NATO ve onun hızlanan silahlanmasıydı. Pakt üyeleri, ortak çıkarlarını ilgilendiren her konuda yardımlaşma ve dayanışma ve savaş durumunda birbirlerini koruma sözü vermişlerdir.
Varşova Paktı üyeleri sırasıyla: SSCB, Çekoslovakya, Bulgaristan, Macaristan, Romanya, Polonya ve Doğu Almanya ve Arnavutluktur. Arnavutluk Arnavut-Sovyet ayrılığının ardından pakttan ayrılmıştır. 1963 yılında Çin-Sovyet ayrılığı sırasında Moğolistan üyelik başvurusu yapsa da gözlemci üye olarak katılabildi.
Varşova Paktı Birleşik Silahlı Kuvvetleri paktın silahlı gücüydü. Yüksek komutanlığını ilk olarak Mareşal Ivan Konev, son olarak da Mareşal Pyotr Luşev yürütmüştür. Varşova Paktı birleşik silahlı kuvvetlerinin tek ortak eylemi 1968 Çekoslovakya İşgali’dir. Bu işgale sadece Arnavutluk katılmamıştır ve aynı yıl pakttan ayrılmıştır.
Doğu Almanya Almanya’nın birleşmesnin ardından pakttan ayrılıp NATO’nun bir parçası olmuştur. Bundan kısa bir süre sonra Şubat 1991’de Macaristan’da gerçekleştirilen bir toplantının ardından Varşova Paktı feshedilmiştir. Aynı yılın aralık ayında SSCB dağılmıştır. Paktın bazı eski üyeleri 1992 yılında günümüzde hala varlığını sürdüren Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (CSTO)’yu kurmuşlardır.
Doğu Bloku ülkeleri bu paktın yanında ekonomik olarak da Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi (COMECON)’u kurmuştur. COMECON da aynı Varşova Paktı’nın NATO’ya bir karşılık olması gibi Marshall Planı’na bir cevap olarak kurulmuştur. COMECON, OECD’nin Doğu Bloku karşılığıdır. COMECON’a Varşova Paktı üyelerinin yanısıra Vietnam, Küba ve Moğolistan gibi ülkeler de üyeydi. Varşova Paktı ile aynı yıl feshedildi.
